Aslında herşey şöyle başladı;
Efendim nedir bu Craft Beer dedikleri nane,hep duyar olduk?Bira markasımıdır,bira çeşidimidir ne menem bir şeydir bu diyorsanız doğru yazıdasınız. İzlediklerim ve okuduklarım arttıkça bu yazıyı yazma fikri oluştu kafamda.Önce kısaca bir Craft Beer tanımı yapalım daha sonrada yazımızın asıl konusu olan Amerigan (yazım hatası yok Amerikan yerine Amerigan demek hoşuma gitti diye öyle yazdım.) Craft Beer piyasası üzerine ahkamlar keselim.
90’lı yıllarda özellikle Amerika’da yoğun bir şekilde ortaya çıkan HomeBrewing merakı (evde kendi Biranı imal etme) klasik Amerikan durumu haline geldi ve her konuda olduğu gibi bundada eşşeğin bir tarafına su kaçırmaya başladılar.(gerçi Amerikanlıların el attıktan sonra bok etmediği ve daha çok geliştirdiği bir sektör oldu)Merak olarak başlayan bu durum çılgınlık seviyesine geldi,hatta bir ara Amerika’da evinde bira yapamayan adama kız bile vermiyorlardı.Bu çılgınlık zamanla ticari boyutlarada ulaştı,ülke genelinde evde bira yapmak için gerekli malzemeleri satan mağazalar açıldığı gibi yaptıkları biralar ilgi gören elemanlar bu işi ticarete dökmeye başladılar.Buradan küçük ölçekli Bira üreticileri olan Micro Brewery’ler çıkmış oldu.(En bilinen örneği olarak Brooklyn Brewery)
2000’li yıllarda ise Micro Brewery kavramı zamanla yerini Craft Beer adına bıraktı.Craft sözlük anlamı olarak hem sanat hemde beceri anlamına geliyordu ve bu tarz biralarda Sanat ve beceri içeren ürünlerdi.İsim tam oturmuştu.Küçük,Bağımsız ve Geleneksel mottolarınıda yapıştırdımı olay tam oldu.Ama asıl belirleyici etkenler büyük bir üretici firmaya bağlı olmamak ve yılda 6 milyon fıçıdan az Bira üretmek.Bunu kısaca hesaplamak gerekirse 1 fıçı 119.2 litre,biz buna 120 dersek 6 milyon çarpı 120 litre yani 720 milyon litre.Buda 7.2 milyon hektolitre yaparki bu rakam yıllık üretimi 9.1 milyon hektolitre olan Efes Pilsen’e çokta uzak bir rakam değil.Bu rakamlara bakınca insanın aklına bir çok soru geliyor ama konu dağılmasın diye girmiyorum.
Yada giriyorum ;burada akla gelen ilk soru 7.2 milyon rakamının çok yüksek bir rakam olması,ancak bu rakam zaten üst limit ve bu rakama ulaşmak çokta kolay değil.Ayrıca bu rakamı baz alanlardan biriside IRS (Internal Revenue Service) denen Amerikan Vergi Dairesi.Bu rakamın belirlenmesindeki amaçlardan biriside vergilendirme yüzdesi ile ilgili.Hatta birde yılda 2 milyon fıçıdan az üreten üretenler için uygulanan başka bir vergi yüzdelemeside varmış ona hiç girmeye gerek yok.Yıllık Bira tüketimi 244 milyon hektolitre olan ABD ve 12-13 milyon hektolitre civarında olan Türkiye’deki üreticileri kıyaslamak çok anlamsız olur ama rakamlar az çok bu şekilde.(İhracat rakamlarına hiç girmiyorum bile)
Craft Beer’e gönderme yaptıkları Crafty Beer (kurnaz) terimi ise birçok kişi tarafından Craft Beer sanılmasına rağmen aslında Kapitalist büyük firmalara ait olan markalar için kullanılıyor.Bu kuzu postuna bürünmüş Kurtlar, Emperyalist ve Paragöz Endüstriyel firmalara para vermem diyen safları al sana bağımsız bira markası diye kandırarak tüyü bitmemiş yetimin dolarlarını cukkalıyor.Yerel ve çıkışta olan markaların satın alınmasının yanı sıra yeni marka yaratılması yöntemi ilede kurulabiliyorlar.Bazen marka direk ana markaya değil arada kurulmuş başka bir küçük firmaya aitmiş gibi gözükebiliyor.Gördüğünüz gibi bu hüllecilerin hepsi paralel oluşumlar içinde olan montajcı ve düblajcılar.(okudukca tiskindim bu büyük firmalardan)
Bunlar arasında Blue Moon, Shock Top, Goose Island, Leinenkugel ve Henry Weinhard’ı sayabiliriz.

Amerikadaki Bira Farbrikaları
1887 yılında 2000’in üzerinde Bira fabrikasının bulunduğu Amerika’da savaşlar,içki yasağı,Büyük Buhran yılları ve diğer etkenlerinde sonucu olarak 1980’lerin başında üretim yapan Bira fabrikası sayısı 100 civarında.Sonrasında yukarıda bahsettiğim çılgınlık başlıyor ve 2012 yılında 2300’e ulaşan üretici sayısı artık dahada artmaz denmesine rağmen 2013 sonunda 3700’e kadar dayanıyor.(Artmaz artmaz dediniz bak ne oldu,gerçi bunlar Lost’ada bozmaz demişlerdi ama bozdu)Bu 3700’ün arasında sadece mekanda satışını yaptığı kendi Birasını üreten Barlarda var ama yinede artış müthiş. Birde bana hem ilginç hemde biraz saçma gelen bir istatistik varki birkaç farklı yerde karşılaştığım için doğru olduğuna kanaat getirdim.Bu istatistiğe göre Craft Beercıların pazardaki payı sadece %8-10 arası ama sektördeki istihdamın %50’ye yakınını onlar oluşturuyor.Bu ne demek oluyor;robotlaştırılmış Endüstriyel iş gücü.(Pis büyük firmalar)
Fetret Devri sonrası Yükselme Dönemi
Craft Beer’ın yükseliş dönemi olan 2007-2012 yılları arasında yıllık satış hacmi 5.7 milyar Dolardan 12 milyar Dolar’a kadar çıktı.2014 tahmini 15 milyar Dolar’ı geçeceği yönünde.Doğal olarak bu büyüme havuzdaki köpekbalıklarını kızdırıyor.110 milyar Dolardan daha büyük bir pasta var ortada ve yıllardır pastayı kendisi yiyip tabağın dibini küçük üreticilere yalatan babalar kızmaya başladı.Küçük markaları satın alma,önlerini kesme hatta bazı eyaletlerde kanunları değiştirmeye kadar varan pislikleri yapmaktan geri kalmıyorlar.
Olay Amerika’da geçiyorsa işin içinde mutlaka başarı öyküsü vardır ve bu sektörde birçok örnek var.Küçük oldukları dönemi bizim görmediğimiz yada o dönemlerde tanımadığımız Samuel Adams,Brooklyn Brewery,Dogfish Head ve Sierra Nevada gibi birçok firma var.Hala büyümede olan Left Hand,Upslope,Epic,Big Sky,Ommegang gibi binlerce marka var.Çok farklı ve güzel ürünler çıkardıklarından şüphem yok.Reklamlarını,hikayelerini anlatan mini belgeselleri gördükçe insan denemek istiyor.Hepsini denemek Amerika’da yaşayan birisi için bile imkansız derecesinde.İnternetteki yorumlar ortaya çıkan işlerin ne kadar güzel olduğunu gösteriyor.Hatta The Alchemist’in ürettiği ‘Heady Topper’ isimli bira BeerAdvocate sitesinde bir çok kelli felli birayı geride bırakmış durumda. Hikayesi ile tek başına belgesele konu olabilecek bir marka.

Başarı öykülerinin yanında hayal kırıklıklarıda mevcut tabiki.3 arkadaşın kurmak istedikleri Reclamation Brewing Company gibi.Gerekli parayı toplamak için Kickstarter ve benzeri sitelerde bağış kampanyaları oluşturuyorlar ama sonuç maalesef hüsran oluyor.Erken haberim olsa bende birkaç Dolar ateşlerdim.
Son yıllarda Dünya’da taktir toplayan Amerikan markalarının sayısı giderek artmakta.Bunun en büyük sebebi yıllardır içtikleri Endüstriyel Lager biralara yeter artık deyip Craft Beer Revolution’ı başlatan bu küçük üreticiler.”insanlar iyi ve farklı biralar içmek istiyorlardı ama nereden bulacaklarını bilmiyorlardı” diyor Samuel Adams’ın kurucusu Jim Koch.Aileden bira ustası oldukları için bu işi yapmaya karar veriyor ve 2013 yılına göre en çok satış yapan Craft Beer markası böyle hayata geçiyor.
Bana adını ilk duyduğumda Meyveli Soda Clearly Canadian’ı anımsatan Sierra Nevada (neden bilmiyorum ama öyle işte.Ayrıca Ne çok severdim bu Clearly Canadian’ı) markasıda 2013 yılı verilerine göre 2. En çok satan Craft Beer.3. sırada New Belgium 4. sıradada Gambrinus var. (Çek markası olanla alakası yok.Bu sadece firmanın adı,aynı isimde biraları yok.İkinci bir Budweiser durumu değil yani)Bu 4 firma 2013 yılı rakamlarına en çok satan 4 Craft Beer markası ve en çok satanlar arasında ilk 10’a girenler.
Ek Bilgi:Boston Beer Co. Yani Samuel Adams’ın 5. sırada yer aldığı listenin ilk sırasında Bud’ın üreticisi Anheuser-Busch Inc ,ikinci sırada MillerCoors,üçüncü sırada Pabst Brewing ve dördüncü sıradada Amerikanın ilk bira fabrikası olan Yuengling var.

Başka kimler var?
Anchor Brewing (ki en eskilerden birisidir),Ommegang (Game of Thrones’un resmi birasını ürettikleri için ayrıca ilgimi çekiyorlar),Stone Brewing, New Belgium Brewing Company, Avery Brewing Co., Rogue Ales, Oskar Blues Brewery , Left Hand Brewing Co. İlk aklıma gelenler.

Bu markaları denemek için sabırsızlanıyorum ayrıca merak ettiğim bir çok marka var ama bunların tanıtımına girmeye başlarsam yazı alıp başını gidecek.Diğer markaları tanıtma işini başka yazılara bırakmak en iyisi gibi.Konu hakkında söylenecek çok şey var ama araştırdıkça birçok yeni marka bulup yeni şeyler öğreniyorum.Uzatmamak için yazıyı kısalttıp ama biraz daha devam edersem olay kitap boyutuna dönecek.Aslında Amerika’da yaşayan bu biralara daha kolay ulaşımı olan bir Türk bira sevdalısı Türkçe bir kitap yazsa hiç fena olmaz.

Organizasyonlar
Heryıl Amerika’da Ülke,Eyalet hatta Şehir bazında birçok Butik Bira etkinliği yapılıyor.Etkinliklerin yerleri ve tarihleri internette birçok sitede mevcut.Eğer Amerika seyahitinizden önce bakarsanız denk geldiğiniz birisine mutlaka gidin derim.Etkinliklerin bazılarına buradan bakabilirsiniz.Sierra Nevada’nın Beer Camp organizasyonuda cezbedici bir olay.
‘Drink Lokal’ sloganı ile bölgesel ürünleri destekledikleri ve birçok amatör katılımcınında yer aldığı o Şehir’e ait festival bile size müthiş tadlar sunacaktır.
Kıssadan Hisse
Birde şunu fark ettimki geçmişte Bira severleri Amerikan birasından soğutan klasik 3’lü Bud,Corrs ve Miller Amerikaya göç eden Almanlar tarafından kurulmuş firmalar.Kendini beğenmiş Almanların Amerikan biraları için söyledikleri ‘Amerikan birası içeceğime Alman birası içer onu işer tekrar içerim daha iyi’ sözünü söylerken bu biraları kendi vatandaşlarının kurduğu fabrikaların yaptığından haberdar olmadığını varsayıyorum.
Birde Amerikan biraları 500 ml yerine genelde 330 ve 250 ml’lik şişelerde satılıyor.Birçok ülkenin aksine kutu bira satışı hayli yüksek.Hatta sadece kutu bira üreten markalar bile var.Butik bira üreticileri ilk başlarda kutu biraya biraz mesafeli davranıyorlar ama cam şişeye oranla daha çok avantajı olduğu için birçok firma kutu imalatıda yapıyor.
Mutlaka Amerikan Butik Bira Devrimi Dünyada en önemli örnek ama Almanya’da yaşanan Butik Bira akımıda azımsanacak düzeyde değil.Onuda başka bir yazıya bırakıyor tüm Bira severlere bol biralı günler diliyorum.
Ek Not:Ayrıca Beerader Necati’nin yaptığı Amerika seyatinde yazdığı yazıya şuradan,ikinci bölüme buradan, Bira Sevda’lısı Cihangir’in yazdığı Brooklyn Brown Ale yazısına ahanda buradan okuyun derim.Bilmediğim başka güzel yazılar varsa linki yorum olarak yazarsanız sevinirim.
Daha Ek Not:Umarım Türkiye’dede Butik bira akımı hızlanır ve insanlar farklı ve güzel bira içmenin zevkine varırlar.Son yıllarda kaliteli yabancı biralar gelmeye başlamış umarım sayı ve çeşit artar.